Wyjaśnić niemożliwe...

Lubię książki, które oprócz warstwy obyczajowo-psychologicznej lub pamiętnikarskiej wnoszą sporą dawkę konkretnej wiedzy.
Tak jest właśnie w przypadku ostatniej lektury, której okładkę widzicie obok.
Wspomnienia lekarza sądowego, patologa, którego zawodem i pasją życiową była autopsja.

Patologia – według słownika, to nauka umożliwiająca zrozumienie choroby na poziomie mikroskopowym – rozpoznaje się zjawiska zachodzące w tkankach, stwierdza ich przyczyny i obserwuje przebieg.

Tyle definicja, a według autora, to cała sztuka , oparta także na intuicji, pozwalająca udowodnić winę lub uwolnić od oskarżenia na podstawie wnikliwej autopsji zwłok.

Mało tego, są wśród lekarzy patologów specjalizacje – niektórzy są lepsi w rozpoznawaniu śmierci zadawanej bronią palną, inni pasjonują się badaniem użycia noży oraz innych ostrych narzędzi itd.

„ w końcu mogłem otworzyć zwłoki niczym książkę (….) gdy skóra, tłuszcz i mięśnie zostaną rozłożone na boki, bez trudu można usunąć przód żeber i wówczas mamy jak na dłoni narządy wewnętrzne…”

Lekarz opisuje piękno ludzkiego ciała, jego złożoność i barwy, od krwisto czerwonej do soczyście zielonej, płuca palacza są purpurowe z sadzawym nalotem, mózg nie jest zwyczajnie biały czy szary jak listopadowe niebo, raczej srebrzysty jak połyskująca ryba, mknąca pod wodą szybkością strzały… wątroba jest czerwono brunatna jak świeżo zaorane pole – prawda że poeta?
Praca, jaką wykonują patolodzy wymaga specjalnych predyspozycji, przecież nawet u obserwatorów zdarzają się omdlenia lub inne reakcje . Słuchanie w czasie autopsji muzyki w rodzaju LADY IN RED Chrisa de Burgh wydaje się więc nieco perwersyjne.
Dla osób wrażliwych na dosłowne opisy zwłok, ran, rozkładu to lektura trudna, ale z drugiej strony, jakże fascynująca.
Śmierć kojarzona jest z ustaniem oddechu i pracy serca, ze śmiercią mózgu. Tymczasem na poziomie komórkowym śmierć trwa o wiele dłużej, niż moment.

Najdłużej umierają skóra i kości. Jeszcze w dobę po śmierci człowieka można pobrać próbki komórek i w laboratorium poddać je hodowli.
Zupełnie co innego śmierć znaczy dla lekarza prowadzącego, co innego dla rodziny pacjenta, a jeszcze co innego dla patologa. Największy nawet pasjonat nie pali się do autopsji zwłok dziecka, unikają tego jak diabeł święconej wody. Ciała dzieci stanowią jakby tabu, zwłaszcza dla lekarzy będących rodzicami.

Czas wezwania patologa do obdukcji zwłok ma wielkie znaczenie, ze względu na proces stężenia pośmiertnego. Autopsja po pełnym stężeniu jest bowiem bardzo utrudniona, chyba że zmarły grzecznie leżał na wznak z rękami i nogami wyprostowanymi.
Stężenie postępuje od głowy do stóp i następuje zwykle szybciej, niż wychładzanie ciała, więc zwłoki mogą być jeszcze ciepłe, a już sztywne.

Siła stężenia bywa zadziwiająca – zdarza się, że zwłoki w stanie pełnego stężenia spoczywają z głową na jednym, a stopami na drugim krześle, proste jak deska.

U osób o nikłej muskulaturze stężenie może nie nastąpić po śmierci w ogóle…

Zamierzałam napisać jeszcze napisać o innych , bardziej drastycznych szczegółach pracy patologa, ale to chyba zbyt ryzykowne na potrzeby bloga, wszak osoby nadwrażliwe, mogłyby poczuć się niekomfortowo.

Na koniec więc ciekawostka, która pozwoliła mi zrozumieć, dlaczego tak łatwo uśmiercić człowieka uderzeniem w szyję, co często widać na filmach.
Mianowicie, jednym z najważniejszych nerwów na szyi jest tzw. nerw błędny. Przy ucisku szyi w tym miejscu może nastąpić natychmiastowa śmierć, gdyż wówczas za sprawą skomplikowanego mechanizmu, nerw ten otrzymuje informację, by zatrzymać akcję serca.
Jest to reakcja odruchowa, należy więc bardzo uważać, gdy robi się ukochanej osobie malinkę na szyi, bo może to się źle skończyć!

Ale wspomniana książka to nie tylko detaliczne opisy anatomiczne.
To także lub nawet głównie ciekawa warstwa psychologiczna. Lekarz sądowy miewa kontakt z rodzinami zmarłych, niektórzy nawet domagają się sekcji zwłok swoich bliskich, bo nie mogą pogodzić się ze zgonem młodej osoby lub nagła śmiercią we śnie.
Diagnoza patologa pomaga uwolnić bliskich zmarłego od poczucia winy, że nie dopełnili czegoś ważnego, co pomogłoby zapobiec śmierci córki, matki lub męża. A niektóre przyczyny nagłych zgonów nawet dla doświadczonego patologa bywają tajemnicą...

Czasami prawdziwą przyczyną śmierci nie jest to, co widzimy gołym okiem, jako np. świadkowie wypadku, a zupełnie inna okoliczność, którą odkryje tylko patolog w prosektorium.
Autor i patolog w jednym dokonał bardzo ważnej rzeczy - zapoczątkował kampanię szkolenia funkcjonariuszy, aby bezpiecznie obezwładniali osoby zatrzymywane, gdyż brak wiedzy w tym zakresie doprowadzał do zgonu wielu aresztowanych.
Okazuje się bowiem, że poprzez kneblowanie ust lub nieumiejętne zakładanie kajdanek i uprzęży ograniczających ruchy można łatwo doprowadzić do śmierci podejrzanego.

Dziękuję za Waszą cierpliwość, ale tak mnie to zaciekawiło, że mogłabym tak jeszcze długo...