Wokół książki... cz.1

Dolly Parton , znana piosenkarka country i aktorka założyła organizację non-profit Imagination Library (Biblioteka Wyobraźni)
„Utworzyłam ją w hołdzie dla mojego taty. Był najmądrzejszym człowiekiem, jakiego kiedykolwiek znałam, ale wiem, że nieumiejętność czytania prawdopodobnie nie pozwoliła mu spełnić wszystkich jego marzeń. Pobudzanie w dzieciach miłości do czytania stało się moją misją” – opowiada
Początkowo piosenkarka chciała pomagać jedynie dzieciom z jej rodzinnego hrabstwa, dostarczając im co miesiąc po książce w prezencie. Wkrótce jednak organizacja swym zasięgiem objęła już cały kraj, a trzy lata później mogła się pochwalić pierwszym milionem rozdanych książek.
Aktualnie Biblioteka Wyobraźni działa też w Kanadzie, Wielkiej Brytanii i Australii. Nawiązuje współpracę ze szpitalami, aby pierwsze książki dzieci otrzymywały już w formie wyprawki dla noworodka. Każdego miesiąca organizacja rozsyła ponad milion bezpłatnych książek.

******

Przez wiele miesięcy pracownicy służb miejskich, zajmujący się wywozem śmieci w stolicy Turcji gromadzili wszystkie niechciane książki, które ludzie wyrzucili z domów. Nie mogli przeboleć, że ktoś wyrzuca tak wartościowe rzeczy, dlatego w porozumieniu z lokalnymi władzami założyli w dzielnicy Çankaya w Ankarze bibliotekę.
Początkowo zbiory były przeznaczone tylko dla pracowników i ich rodzin. Z czasem jednak wiadomość o tym, że niepotrzebne książki z chęcią przyjmą „śmieciarze”, rozeszła się po mieście i mieszkańcy zaczęli sami przekazywać książki. Gdy kolekcja bardzo się rozrosła, uznano, że najlepiej będzie udostępnić ją publicznie wszystkim.

Wspomniana biblioteka mieści się w korytarzu dawnej fabryki cegieł, bo tam mieści się siedziba służb oczyszczania miasta, ale też np. ośrodek zdrowia i sala kinowa. Miasto zatrudniło pełnoetatowego pracownika, który zarządza zbiorami. Do dyspozycji na miejscu jest czytelnia i pokój szachowy. Ze zbiorów chętnie korzystają dzieci urzędników miejskich i uczniowie pobliskich szkół. Dużą popularnością biblioteka cieszy się także wśród rowerzystów, którzy często przejeżdżają pobliską doliną.

Obecnie biblioteka posiada już ponad 6 tysięcy książek, od beletrystyki po literaturę faktu. Bardzo popularna jest sekcja z komiksami dla dzieci i osobna poświęcona materiałom naukowym. W ofercie znajdują się również publikacje w języku angielskim i francuskim.
O książki proszą nauczyciele wiejscy z całej Turcji, a pracownicy służb oczyszczania myślą już nad kolejnym projektem. Chcą przekształcić jedną śmieciarkę w mobilną bibliotekę.

******
Chińczycy prześcigają się w działaniach, aby udostępniać czytelnikom literaturę w przestrzeniach efektownych wizualnie.
W kulturalnej dzielnicy Binhai wybudowano imponujący gmach Biblioteki Publicznej Tiencin Binhai. Wnętrze obiektu zostało celowo tak zaprojektowane, aby spoglądającym przez fasadę budynku przypominało gigantyczną trójwymiarową gałkę oczną. Efekt ten uzyskano dzięki długim regałom o pofałdowanych kształtach zajmującym aż pięć kondygnacji. Tworzą one oczodół, w którego centrum znajduje się sferyczne audytorium pełniące rolę źrenicy.

Budynek biblioteki ma powierzchnię 33 700 metrów kwadratowych i może pomieścić ok. 1,2 miliona książek. W niczym nie przypomina jednak tradycyjnych książnic, zdecydowano się bowiem na otwartą przestrzeń publiczną skąpaną w jasnym świetle. „Półki na książki stanowią świetną przestrzeń do siedzenia, a jednocześnie zapewniają dostęp do wyższych pięter. Rogi i krzywizny mają pobudzać do różnego zastosowania przestrzeni, jak czytanie, chodzenie, spotykanie i dyskutowanie. Wszystko to razem tworzy ‚oko’ budynku” – mówi Winy Maas, współzałożyciel holenderskiej firmy architektonicznej , która odpowiadała za projekt i zrealizowała go we współpracy z miejscowymi architektami i inżynierami budowlanymi.
Biblioteka została ukończona w ekspresowym tempie. Od pierwszego szkicu do uroczystego otwarcia minęły zaledwie trzy lata.

*****

Jean Twenge, profesor psychologii na Uniwersytecie Stanowym w San Diego, wraz ze swoim zespołem przeprowadziła analizę tekstową ponad miliona amerykańskich książek opublikowanych w latach 1950-2008.
Jak się okazuje, w badanym okresie nastąpił drastyczny wzrost ilości przekleństw używanych w literaturze.
Książki wydane w latach 2005-2008 zawierały 28 razy więcej tego typu zwrotów niż publikacje sprzed ponad pół wieku.
Analizując ponad milion książek, zespół badaczy wziął za wyznacznik zaprezentowaną po raz pierwszy w 1972 roku przez George’a Carlina listę siedmiu sprośnych słów, których nie można powiedzieć w telewizji.

Jak się okazuje, od połowy ubiegłego wieku następuje stały wzrost występowania tych wyrażeń w książkach, a literatura publikowana w latach 2005-2008 zawierała średnio 28 razy więcej takiego słownictwa niż tytuły pochodzące z początku lat 50.
Największą popularnością spośród tych siedmiu zwrotów cieszył się motherfucker (skurwysyn). Współcześni pisarze używają tego określenia 678 razy częściej niż ich koledzy sprzed ponad pół wieku. Dużo chętniej sięgają również po fuck – we współczesnych książkach słowo to pojawia się 168 razy częściej niż we wczesnych latach 50. Z kolei użycie słowa shit (gówno) wzrosło – 69-krotnie.

Niektórzy postrzegają wzrost częstotliwości występowania przekleństw w kulturze (książkach, filmach, piosenkach) jako dowód upadku dobrych obyczajów, inni natomiast – jak chociażby wspomniany wcześniej George Carlin – traktują tego typu wyrażenia jako markery wolności wypowiedzi.

Profesor Twenge zauważyła, że wzrost przekleństw nastąpił w tym samym okresie, gdy kultura nastawiona była na promowanie autoekspresji i indywidualizmu. „Indywidualizm jest systemem kulturowym, który eksponuje bardziej siebie, a mniej zasady społeczne. Gdy społeczne zasady odeszły na bok, a ludziom powiedziano, żeby wyrażali siebie, przeklinanie stało się bardziej powszechne. Myślę, że to właśnie te kulturowe soczewki są najlepszym sposobem do oceniania tego, a nie postrzeganie przez pryzmat dobra lub zła”.

„W każdym domu powinien być pokój do przeklinania. To niebezpieczne tłumić w sobie takie emocje”.
Czyje to słowa? Wypowiedział je niegdyś Mark Twain.


(ciekawostki wyszukane w sieci, zdjęcia - pixabay.com oraz Wikimedia, domena publiczna)